Fijn motorische problematiek

De basis van de fijne motoriek wordt al vroeg gelegd. Als baby leren we al snel dat we onze handen voor verschillende doeleinden kunnen gebruiken. Bijvoorbeeld om dingen op te pakken, dingen te voelen, gebruiken voor steun etc. Daarna ontdekt een baby al redelijk snel dat vingers ook een functie hebben.

Wat wordt er onder fijne motoriek verstaan?

Onder de fijne motoriek verstaan wij hetgeen men met zijn handen kan grijpen, manipuleren en loslaten. Het draait allemaal om de “fijne” bewegingen van de armen, handen en vingers. Denk hierbij aan knippen, plakken, tekenen of leren schrijven. Maar ook veters strikken en aankleden vallen onder de fijne motoriek.

Op het moment dat een kind naar school gaat worden deze vaardigheden belangrijker en juist dan worden eventuele problemen zichtbaarder. In de meeste gevallen zijn leerkrachten daarom de eerste die fijn motorische problemen zien bij kinderen. Het kan dan gaan over zelfstandigheid bij aan/uitkleden, hanteren van een potlood of bij vaardigheden zoals knippen, kleien en knutselen.

Kinderfysiotherapie bij fijn motorische problematiek

Wij analyseren het probleem en de oorzaak aan de hand van verschillende testen passend bij de leeftijd. Als er sprake is van een motorisch probleem kan de kinderfysiotherapeut er mee aan de slag. Wij onderzoeken uw kind op mogelijke oorzaken van de motorische achterstand. Hierbij testen wij o.a. de spierspanning, houding, oog-handcoördinatie. Afhankelijk van deze uitkomst van het onderzoek wordt uw kind gestimuleerd in de motorische ontwikkeling door specifieke functionele oefeningen. Deze worden opgenomen in een behandelplan voor uw kind.

Fijne motoriek per leeftijd

Fijne motoriek ontwikkelt zich in fasen/mijlpalen en begint al bij de geboorte van een baby. Naarmate een kind ouder wordt, zal de fijne motoriek ook meer ontwikkelen. Hieronder beschrijven wij enkele fijne motorische handelingen per leeftijdsfase.

0 t/m 12 maanden

In deze periode maakt de baby langzaam kennis met zijn armen, handen en vingers. In het begin is het zogenoemde grijpreflex aanwezig. Daarom knijpen baby’s altijd hun handen dicht als je je vinger in de hand legt. Na enkele maanden opent de baby rustig zijn/haar handen en raakt meer gewend aan zijn handen. Het lukt de baby dan ook steeds vaker om gericht de arm naar een voorwerp te brengen en iets vast te pakken of over te pakken van de ene hand naar de andere hand. Hierdoor kunnen ze alles naar de mond brengen, onderzoeken en ermee spelen. Deze bewegingen en aansturing wordt steeds complexer en de hand-oog coördinatie neemt toe.

12 t/m 18 maanden

Baby’s worden steeds handiger met de handen en ook de vingers worden meer gebruikt. Zo zijn ze in staat om een klein voorwerp of eten met twee vingers te pakken (duim en wijsvinger). Dit noemen we een pincetgreep. Maar ook grotere voorwerpen zoals een beker, kleurpotloden, boekjes of ander speelgoed kunnen beter gehanteerd worden. Ook gaan ze gericht wijzen met één vinger.

Peuter

Een peuter is volop in ontwikkeling en wordt steeds handiger. Bovendien is dit de leeftijdsfase waar spelletjes en imiteren een belangrijke rol spelen in het ontwikkelingen van de motoriek. Denk bijvoorbeeld aan het bouwen van een toren of vormen in een vormenstoof plaatsen. Maar ook ringen om een ringentoren plaatsen, muntjes in een spaarpot doen, kralen rijgen en kleien zijn veelvoorkomende spelletjes. In deze fase wordt ook het begin gemaakt met de fijn motorische taken voor school, zoals tekenen, knippen en knutselen.
Schoolkind (groep 1 en groep 2)

Een kind van 4 jaar dat voor het eerst naar school gaat heeft in die jaren daarvoor op spelende wijs veel fijne motorische basisvaardigheden ontwikkeld en ervaring opgedaan. In de kleuterklas leert een kind nog veel meer, zoals binnen de lijnen tekenen, vormen vouwen, over een lijn knippen en de kracht in de handen neemt toe. Op school is zelfredzaamheid ook belangrijk, denk maar aan het omkleden voor de gymles en schoenen aantrekken voor het buitenspelen. In groep 1 en 2 worden bovengenoemde activiteiten veel geoefend om de fijn motorische vaardigheden te trainen. Denk hierbij dus aan veters strikken, knutselen, stapelen van blokken, het goed vasthouden van de pen, van stip tot stip tekenen etc. Daarnaast is het belangrijk dat u als ouder dit ook thuis stimuleert. Dit is goed voor de algemene fijn motorische ontwikkeling, maar ook een voorwaarde om motorisch goed te leren schrijven in groep 3.

Wat kunt u zelf doen?

U speelt als ouder ook een belangrijke rol in de motorische ontwikkeling van uw kind. U kunt op spelenderwijs de fijne motoriek van uw kind stimuleren. Wij benoemen hieronder enkele handige tips van 0 – 4 jaar. Omdat elk kind in een ander tempo ontwikkeld, is er geen leeftijd bij benoemd, maar zodra uw kind een vaardigheid goed beheerst, kan je hem uiteraard weer verder stimuleren en uitdagen!