Syndroom van Down

Het syndroom van Down is een genetische aandoening waardoor baby’s worden geboren met een extra kopie van chromosoom 21. Die extra kopie verandert de typische ontwikkeling van de hersenen en het lichaam, waardoor een bepaalde mate van leerstoornis en een bepaald scala aan fysieke kenmerken ontstaat. Het effect is meestal mild tot matig en mensen met het syndroom van Down kunnen een gelukkig en productief leven leiden – naar school gaan, deelnemen aan gezins- en gemeenschapsactiviteiten en een baan hebben.

Hoewel de aandoening het hele leven van een persoon voortduurt, kunnen kinderen en volwassenen met het syndroom van Down hun vermogen om bewegingsactiviteiten en dagelijkse taken uit te voeren verbeteren met de hulp van fysiotherapeuten en andere beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg.

De ontwikkelingsbehoeften van uw kind

Alle kinderen en jongeren met het syndroom van Down hebben een bepaalde mate van leerstoornis. In veel gevallen boeken ze vooruitgang op de meeste gebieden, maar in een langzamer tempo. Sommige aspecten van de ontwikkeling verlopen sneller dan andere, dat verschilt per kind. Wat belangrijk is, is dat uw kind in zijn eigen tempo vooruitgaat – niet hoe snel dit gaat.

Er zijn terugkerende patronen in de ontwikkeling van kinderen met het syndroom van Down wanneer ze als een groep worden beschouwd, vaak een ‘ontwikkelingsprofiel’ genoemd van kenmerkende sterke en zwakke punten die verband houden met het syndroom.

Vanwege specifieke uitdagingen die verband houden met het syndroom van Down, zullen baby’s waarschijnlijk vertragingen ervaren op bepaalde ontwikkelingsgebieden. Ze zullen echter allemaal dezelfde mijlpalen bereiken als andere kinderen, alleen volgens hun eigen tijdschema. Bij het volgen van de ontwikkeling van een kind met het syndroom van Down is het nuttiger om te kijken naar de volgorde van bereikte mijlpalen dan naar de leeftijd waarop de mijlpaal wordt bereikt.

Onderstaand tabel geeft een indicatie van wanneer een kind met het syndroom van Down zijn ontwikkelingsmijlpalen waarschijnlijk zal bereiken in vergelijking met een zich normaal ontwikkelend kind. Het is belangrijk op te merken dat elk kind individueel is en dat er een grote variatie in zal zijn of ze het syndroom van Down hebben of niet.

Hoe kan kinderfysiotherapie mijn kind helpen?

Kinderfysiotherapie richt zich op de motorische ontwikkeling van het kind. Gedurende de eerste drie tot vier levensmaanden wordt van een baby bijvoorbeeld verwacht dat hij controle krijgt over het hoofd en het vermogen om zich (met hulp) naar een zittende positie te trekken zonder hoofdvertragingen en voldoende kracht in het bovenlichaam om rechtop te blijven staan. Passende fysiotherapie kan een baby met het syndroom van Down, die mogelijk een lage spierspanning heeft, helpen deze mijlpaal te bereiken.

Voor de geboorte en in de eerste levensmaanden blijft lichamelijke ontwikkeling de basis voor alle toekomstige vooruitgang. Baby’s leren door interactie met hun omgeving. Daarom moet een baby, om te leren, het vermogen hebben om vrij en doelgericht te bewegen. Het vermogen van een baby om zijn of haar omgeving te verkennen, speelgoed te pakken en vast te pakken, zijn of haar hoofd naar een bewegend voorwerp te draaien, om te rollen en te kruipen zijn allemaal afhankelijk van zowel de grove als de fijne motorische ontwikkeling. Deze fysieke, interactieve activiteiten vereisen begrip en beheersing van de omgeving en stimuleren de cognitieve, taalkundige en sociale ontwikkeling.

Kinderen met het syndroom van Down willen doen wat alle kinderen willen: ze willen zitten, kruipen, lopen, hun omgeving verkennen en omgaan met de mensen om hen heen. Daarvoor moeten ze hun grove motoriek ontwikkelen. Vanwege bepaalde fysieke kenmerken, waaronder hypotonie (lage spierspanning), laxiteit van de ligamenten (losheid van de gewrichtsbanden waardoor de gewrichten flexibeler worden) en verminderde kracht, ontwikkelen kinderen met het syndroom van Down hun motorische vaardigheden niet op dezelfde manier als kinderen met het syndroom van Down. Ze vinden manieren om de verschillen in hun fysieke samenstelling te compenseren, en sommige compensaties kunnen leiden tot complicaties op de lange termijn, zoals pijn in de voeten of de ontwikkeling van een inefficiënt looppatroon.

Het doel van kinderfysiotherapie voor deze kinderen is niet om hun ontwikkeling te versnellen, zoals vaak wordt aangenomen, maar om de ontwikkeling van optimale bewegingspatronen te vergemakkelijken. Dit betekent dat kinderfysiotherapeuten er op de lange termijn naar zullen streven het kind te helpen een goede houding, een goede uitlijning van de voeten, een efficiënt looppatroon en een goede fysieke basis voor lichaamsbeweging gedurende het hele leven te ontwikkelen.